Het MSMS symposium start zo als gewoonlijk met een plenaire opening.
Daarna zijn er vijf tijdsblokken van een uur met telkens drie tot vijf verschillende parallelsessies die u kunt bezoeken. We sluiten de dag weer plenair af.
| Plenaire zaal (Azure) |
| Salon Claire |
| Strauss 1 |
| Bach 3-4 |
| Beethoven 1-2 |
| Bach 1-2 |
Abstract
In deze sessie word je in sneltreinvaart bijgepraat over alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van MS zoals deze besproken zijn bij ECTRIMS 2024 in Kopenhagen, het grootste internationale congres op het gebied van MS. Leer over BTK-remmers, nieuwe criteria, de overgang en nog veel meer!
Doelgroep
Alle doelgroepen
Abstract
Het Kennisnetwerk MS in de langdurige zorg werkt aan concentratie en specialisatie van zorg, begeleiding en behandeling voor mensen met MS die niet meer thuis kunnen wonen. Bij een klein deel van deze mensen leidt de ziekte tot zulke ernstige functionele beperkingen en gezondheidscomplicaties dat wonen in een expertisecentrum noodzakelijk is. Deze kleine doelgroep (laag volume) heeft ingewikkelde en intensieve zorg (hoog complex) nodig, en dat vraagt om bijzondere expertise: zogenoemde MS+-expertisezorg. Eline Donders (eerste geneeskundige en klinisch geriater in expertisecentrum Nieuw Unicum) licht toe welke zorg, begeleiding en behandeling nodig is voor mensen met MS+ – beschreven in het zorgprogramma van het kennisnetwerk.
Het kennisnetwerk bestaat uit vijf (toekomstige) expertisecentra, waaronder Nieuw Unicum, en een kenniscentrum die samen kennis en kunde ontwikkelen en delen. Dat doen zij in hun eigen organisatie en met zorgprofessionals in andere woonzorginstellingen, regionaal en landelijk. Zo ontstaat een lerend kennisnetwerk dat werkt aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg en leven voor mensen met MS in woonzorginstellingen in heel Nederland. Tijdens de voordracht wordt de inrichting van het kennisnetwerk en met name de kennisontwikkeling en -deling verder toegelicht.
Het Kennisnetwerk is ook aanwezig met een informatiestand, MS-verpleegkundige Kimberley van Es en de adviseurs van het kenniscentrum maken daar graag kennis en beantwoorden vragen.
doelgroep
Alle doelgroepen
Abstract
| More than 50% of people with MS experience cognitive impairment over their disease course, which have a negative impact on their daily functioning and quality of life. It is therefore of utmost important address cognitive impairment early using appropriate, individualized rehabilitative strategies, so that patients can function in our society as they see fit. Current evidence on restorative cognitive rehabilitation shows positive effects in improving cognitive functions, however, the effects vary between small to large at the group level and depend on the used approaches. As a result, the implementation of cognitive rehabilitation in the clinical setting is limited. Different challenges such as adequately measuring the effectiveness of a cognitive rehabilitation, identifying the correct Intervention parameters as well as the setting and underlying mechanisms that have not been researched yet might explain the lack of implementation of cognitive rehabilitation in clinical settings. Understanding and discussing those challenges from a research and clinical point of view will help in developing effective rehabilitation programs that address individual needs of patients with MS that experience cognitive impairment. In this parallel session, key concepts of cognitive rehabilitation, current evidence on its effectiveness in MS, challenges in the investigation, development and implementation as well as an outlook on cognitive rehabilitation will be discussed. |
Doelgroep
Neurologen, specialisten oudergeneeskunde, revalidatie-artsen, MS verpleegkundigen, Fysiotherapeuten, Oefentherapeuten, Ergotherapeuten, Psychologen en Maatschappelijk werkers
Abstract
Veel patiënten met MS hebben last van overprikkeling. Wat bedoelen patiënten hier precies mee? Wat zijn mogelijke onderliggende oorzaken van overprikkeling? En welke instrumenten zijn er beschikbaar voor zorgprofessionals om beter inzicht te krijgen in deze klachten? Ondanks dat een verhoogde prikkelgevoeligheid bij MS veel voorkomt, staat het onderzoek hiernaar nog erg in de kinderschoenen. In deze presentatie zal een overzicht gegeven worden van wat er tot op heden vanuit wetenschappelijk onderzoek bekend is over prikkelgevoeligheid bij MS en hoe we deze klachten kunnen meten
Doelgroep
Neurologen, Specialisten oudergeneeskunde, Revalidatieartsen, MS verpleegkundigen, Fysiotherapeuten, Oefentherapeuten, Ergotherapeuten, Psychologen, Maatschappelijk werkers.
Abstract
Vermoeidheidsklachten vormen een aanzienlijke uitdaging voor veel personen met MS en hebben vaak een grote impact op hun dagelijks leven en welzijn.
In deze workshop komt het belang van een multidisciplinaire aanpak naar voor en komen diverse multidisciplinaire behandelingsstrategieën aan bod.
Het belang van energiesparende technieken en strategieën voor het optimaliseren van dagelijkse activiteiten worden besproken om personen met vermoeidheidsklachten te helpen hun energie beter te beheren. Cognitieve gedragstherapie speelt een cruciale rol bij het aanpakken van negatieve gedachten en gedragingen die vermoeidheid in stand kunnen houden of verergeren.
In het behandelingsplan is het belangrijk om naast de vermoeidheid ook de vermoeibaarheid mee te nemen.
Daarnaast wordt de Life Balance Inventory voorgesteld als een waardevol hulpmiddel om de balans tussen werk, rust en recreatie in kaart te brengen en samen te reflecteren over de wens en mogelijkheden om hier verandering in aan te brengen. Door een holistische en gepersonaliseerde aanpak te hanteren, streven we ernaar om personen met MS te ondersteunen bij het vinden van een betere balans en het verbeteren van hun algehele welzijn.
De workshop wordt vormgegeven aan de hand van een presentatie, aangevuld met hands-on materiaal en oefeningen.
Doelgroep
Revalidatie-artsen, MS verpleegkundigen, Fysiotherapeuten, Ergotherapeuten, Psychologen en Diëtisten.
Abstract
| “Met vallen en opstaan leer je.” Maar uit preventie oogpunt vermijden we vallen liever. Het merendeel van de mensen met MS krijgt vroeg of laat te kampen met balansproblemen, wat kan leiden tot valproblematiek. In deze workshop worden de voorwaarden voor balanstraining bij zowel de mobiele als de niet-mobiele patiënt doorgenomen. Aan de hand van casussen worden de aspecten van balansproblematiek interactief besproken. Samen houden we mensen met MS zo lang mogelijk comfortabel en veilig op de been!
|
Doelgroep
Ergotherapeuten en Fysiotherapeuten.
Abstract
In een ontspannen sfeer stilstaan bij de MS zorg aan de hand van een aantal stellingen, zoals deze nu is en wat we mogen verwachten in de toekomst van de MS. Dat willen we doen met een panel dat bestaat uit verschillende partijen uit het MS-veld.
Het doel is dat we dit doen met iemand met MS, een behandelaar, een vertegenwoordiger vanuit de technologie en de (financiers van de) wetenschap.
Onze dagvoorzitter Tom van ’t Hek deze sessie modereren, iets wat hij als journalist natuurlijk prima kan!
Doelgroep
Neurologen, specialisten oudergeneeskunde, revalidatie-artsen, urologen, MS verpleegkundigen, Fysiotherapeuten, Oefentherapeuten, Ergotherapeuten, Psychologen, Maatschappelijk werkers, Logopedisten en Diëtisten.
Abstract
Bij veel mensen met MS raakt de neurogene controle en aansturing van de blaas en darmen verstoord. Mictie en defecatie klachten kunnen al vroegtijdig in het verloop van de ziekte optreden. Veel mensen passen hun gedrag aan zonder de klachten te melden bij een zorgverlener: zij blijven thuis of zeggen bijvoorbeeld niet te kunnen lopen; terwijl bij doorvragen het om blaas of darm problemen (constant drang gevoel of urine verlies) blijkt te gaan.
Mictie en/of defecatieklachten kunnen sterk sociaal beperkend zijn en zelfs leiden tot een sociaal isolement. Met de juiste aanpak kunnen mictie en/of defecatieklachten vaak verminderd worden.
Naast het bespreekbaar maken van mictie/defecatieklachten is ook een gesprek over Seksuele gezondheid belangrijk.
Onder seksuele gezondheid verstaan we dat ieder mens plezierige en veilige seksuele ervaringen heeft en zich daar goed bij voelt. Dit welzijn is een recht dat voor iedereen gerespecteerd, beschermd en gerealiseerd moet worden. Ten gevolge van MS kan er op dit gebied veel veranderen. Mensen kunnen door de ziekte een veranderde eigenwaarde/zelfbeeld krijgen, zichzelf onaantrekkelijk vinden of zichzelf geen volwaardig (seks)partner meer vinden
De hulpverlener heeft een signalerende functie, samen kun je een actieve hulpvraag formuleren en eventueel verwijzen naar de bekkenfysiotherapeut, ms-verpleegkundige, continentieverpleegkundige of seksuoloog.
Doelgroep
MS verpleegkundigen, Fysiotherapeuten, Oefentherapeuten, Ergotherapeuten, Maatschappelijk werkers, Diëtisten.
Abstract
De ZelfredzaamheidsRadar is een breed gebruikt instrument om zelfredzaamheid in kaart te brengen en eventueel te bedenken hoe je die kunt verbeteren. Met elkaar, een handig trucje, een hulpmiddel of met slimme technologie. De ZelfredzaamheidsRadar heeft 15, op de Care Dependency Scale gebaseerde, domeinen (continentie, aankleden, mobiliteit, leervermogen, etc.) die je een cijfer (tussen 1 en 5) kunt geven. Afhankelijk van je score en je ambities klik je door naar de oplossingen die de deskundige vrijwilligers van Scouters voor je hebben geselecteerd. In deze presentatie laten we zien hoe de ZelfredzaamheidsRadar werkt, wat onze ervaringen zijn en gaan we graag in discussie over de zin en onzin van het instrument.
Doelgroep
Alle doelgroepen
Abstract
Seksuele problemen hebben grote invloed op de kwaliteit van leven, want seksualiteit is daar een belangrijk onderdeel van. Het wordt onderschat hoe vaak seksuele problemen voorkomen bij MS-patiënten. Hulpverleners vragen ook meestal niet hoe het seksleven van de mensen die ze behandelen ervoor staat. Neurologische schade aan de zenuwen is de belangrijkste lichamelijke oorzaak maar ook hormonale veranderingen, vermoeidheid, bijwerkingen van medicijnen, psychologische en relationele factoren kunnen een goed seksleven belemmeren. De oorzaken en behandeling van seksuele problemen worden uitgebreid besproken. Ook krijgt u inzicht hoe u zelf seksuele problemen bespreekbaar kan maken in uw praktijk.
Doelgroep
alle doelgroepen
Abstract
MS.nl is een nieuw platform (februari 2024) en een duurzame samenwerking van drie partijen: Nationaal MS Fonds, Stichting MS Research en MS Vereniging Nederland. Deze partijen zijn verenigd in Stichting MS.nl.
Het platform biedt op 1 plek uitgebreide betrouwbare informatie, een veilige community en een interessant online/offline aanbod van activiteiten (zoals bijeekomsten, trainingen en webinars/e-learning). Doelgroepen zijn mensen met MS en hun naasten. Het platform wil ook professionals in de MS-zorg ondersteunen bij hun taken op het terrein van voorlichting.
Tijdens deze workshop demonstreert projectmanager Bartho Hengst de mogelijkheden, presenteren we de eerste resultaten en gaan we graag in gesprek met de zaal: hoe kun je als MS-professionals MS.nl inzetten? Hoe werken we daarin samen met professionals?
MS.nl is te vergelijken met de ambities van andere patiëntenplatformen zoals kanker.nl, nieren.nl, dementie.nl, reuma.nl en diabetes.nl.
Doelgroep
Neurologen, Specialisten oudergeneeskunde, Revalidatieartsen, Urologen, MS verpleegkundigen, Fysiotherapeuten, Oefentherapeuten, Ergotherapeuten, Psychologen, Maatschappelijk werkers, Logopedisten, Diëtisten
Abstract
In de sessie wordt ingegaan op de recente ontwikkelingen op het gebied van de medicamenteuze behandeling van MS. Welke nieuwe inzichten zijn er? Komen er nieuwe behandelingen aan? Wat is veelbelovend en wat niet?
Doelgroep
Neurologen, Specialisten oudergeneeskunde, Revalidatie-artsen, MS verpleegkundigen
Abstract
| In de afgelopen decennia is het inzicht in de noodzaak van training voor mensen met MS aanzienlijk veranderd. Het is nu duidelijk dat trainen niet alleen de algemene gezondheid verbetert, maar ook belangrijke voordelen biedt voor het zenuwstelsel, de immunopathogenese van MS en de spier- en cardiorespiratoire functies. De vraag is nu niet óf, maar hóe er getraind moet worden. In de praktijk worden verschillende soorten trainingen aangeboden, waaronder cardiorespiratoire training, spierfunctietraining en vaardigheidstraining. Deze workshop richt zich specifiek op spierfunctietraining. We zullen bespreken welke variabelen, naast de FITT-principes, belangrijk zijn bij het opstellen van een trainingsplan. We laten zien hoe deze variabelen zijn geïntegreerd in een specifieke trainingsmethode (Methode Libra) en hoe jij als fysiotherapeut of bewegingsagoog deze methode kunt toepassen in je eigen praktijk. De onderwerpen die aan bod komen zijn: • Krachtopbouw en de betrokken systemen • Trainingsvariabelen bij spierfunctietraining, meer dan alleen de FITT-principes • Van verwarring naar een overzichtelijke trainingsmethode (Methode Libra) Vanwege de beperkte tijd zullen we niet ingaan op cardiorespiratoire en vaardigheidstraining. Misschien een onderwerp voor MSMS 2025? |
Doelgroep
Revalidatie-artsen, fysiotherapeuten, oefentherapeuten.
Dr van Eijk zal in zijn presentatie een samenvatting geven van de huidige stand van zaken met betrekking tot leeftijd/ ouder worden en MS en meer specifiek ingaan op de overgang, de betekenis voor de vrouwen met MS, dilemma’s, potentiele behandelmogelijkheden en indicaties tot behandeling met hormoontherapie.
Doelgroep
Alle doelgroepen
Abstract
Deze parallelpresentatie combineert wetenschappelijke inzichten met concrete handvatten voor de praktijk. Er wordt getoond hoe de hersenen en het autonome zenuwstelsel de blaas, darmen en seksuele functies aansturen.
Wat gaat er mis bij MS met deze bekkenfuncties? Een inzicht in de mechanismen achter de disfunctie die veelvoorkomende klachten zoals incontinentie, obstipatie en seksuele stoornissen veroorzaakt. Er wordt getoond welke diagnostiek verricht kan worden en wat de rol is van de onlangs ontwikkelde MS-blaascheck.
Divers behandelingsopties, waaronder medicatie, botulinum injecties en elektrische stimulatie, komen aan de orde. Praktische strategieën bij problemen met blaaskatheters en urineweginfecties, gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven van de MS patiënten, worden gepresenteerd aan de hand van recent onderzoek.
Doelgroep
Neurologen, Revalidatieartsen, Urologen, MS verpleegkundigen.
Abstract
MS op oudere leeftijd wordt ook wel ”late-onset Multiple Sclerosis (LOMS)” genoemd. Hierbij is de prognose vaak slechter en brengt dit eigen specifieke uitdagingen met zich mee. LOMS als entiteit zal in detail worden besproken in de voordracht. Daarnaast komen er bij MS op oudere leeftijd andere problemen naar voren en is het altijd een dilemma wanneer en of DMT gestaakt moet worden, ook vaak gedwongen door het optreden van complicaties van langdurige immunosuppressiva.
Doelgroep
Neurologen, Revalidatie artsen, Alle doelgroepen
Abstract
‘Progressie’ is een veelbesproken onderwerp binnen de klinische en onderzoekswereld van multipele sclerose (MS). Hierbij zijn vele vragen te bedenken: Hoe definiëren we progressie? Wanneer start progressie en hoe moeten we dat meten? Welke pathofysiologische mechanismen liggen aan progressie ten grondslag? Wat betekent dat voor de behandeling? Wat zijn de nieuwe ontwikkelingen op gebied van diagnose en behandeling van ‘progressieve MS’. Vanuit het perspectief van de klinisch neuroloog probeer ik een actueel en genuanceerd antwoord te geven op de bovenstaande vragen. Recente onderzoeken worden besproken. Uiteraard is er ruimte voor interpretatie en vanwege de dynamiek in het veld zijn huidige inzichten aan verandering onderhevig. Ik ga graag met u in discussie tijdens de parallelsessie en zie uit naar uw komst.
Doelgroep
Neurologen, Specialisten oudergeneeskunde, MS verpleegkundigen.
Abstract
Willemien Vette, ergotherapeut bij Energie Herstel, een praktijk die zich specifiek richt op psycho-educatie bij overbelastingsklachten van het zenuwstelsel, heeft een model ontwikkeld om op een praktische manier psycho-educatie te geven over overprikkeling. Dit model is ook uitstekend toepasbaar bij MS.
Met dit eenvoudige en bruikbare model wordt uitgelegd hoe de verschillende stadia van prikkelgevoeligheid werken en wat dit betekent voor mensen met MS. Het model kun je als ergotherapeut vanaf morgen inzetten in de praktijk. Daarnaast wordt er ingegaan op de achtergronden van overprikkeling en worden praktische strategieën besproken om het ‘niet goed werkende breinfilter’ te ondersteunen en te verbeteren.
Voor wie?
Deze presentatie is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in prikkelverwerking en MS, en praktische tools wil ontvangen. De koppeling naar de praktijk is echter het eenvoudigst te maken voor ergotherapeuten, omdat zij in hun behandeling al een praktische insteek hanteren.
Na deze presentatie:
Begrijp je de complexe relatie tussen prikkelverwerking en MS.
Kun je psycho-educatie geven aan cliënten met MS over hun prikkel- en soms (hoog)gevoeligheid.
Ben je in staat met behulp van toepasbare informatie gerichte adviezen te geven en cliënten beter te begeleiden.
Heb je praktische handvatten om effectief met overprikkelingsklachten bij MS aan de slag te gaan in je praktijk.
Meld je aan en vergroot je kennis en vaardigheden rondom overprikkelingsklachten bij MS!
Doelgroep
alle doelgroepen
Abstract
In deze sessie wordt het gebruik van medicinale cannabis als behandeling van spasmen, pijn en slaapstoornissen bij mensen met MS besproken. Ik geef achtergrondinformatie over cannabis en een overzicht van de verschillende soorten wiet en de toedieningsvormen die geschikt zijn voor medicinaal gebruik.
Doelgroep
Neurologen, Specialisten oudergeneeskunde, Revalidatie-artsen, MS Verpleegkundigen, Fysiotherapeuten, Ergotherapeuten, Psychologen, Maatschappelijk werkers.
Abstract
In mijn presentatie komt het werkingsmechanisme van spasticiteit in het algemeen aan bod en ga ik dieper in op de kenmerken en de specifieke gevolgen van spasticiteit bij MS. Daarnaast zal ik een overzicht geven over de behandelopties tegen spasticiteit en wat de overwegingen kunnen zijn bij het inzetten van diverse behandelingen (tegen spasticiteit).
Doelgroep
Neurologen, specialisten oudergeneeskunde, MS verpleegkundigen, fysiotherapeuten, oefentherapeuten, ergotherapeuten.
Abstract
Voeding en andere leefstijlfactoren krijgen steeds meer aandacht in relatie tot MS. Veel mensen met MS hebben vragen hierover, wat begrijpelijk is gezien de vele adviezen en (succes-)verhalen op bijvoorbeeld de sociale media en daarmee ook de onduidelijkheden. Dit blijkt ook uit de uiteenlopende adviezen en diëten die worden aanbevolen. Sinds de introductie van het Swank-dieet in de jaren 1950 zijn er talloze voedingsrichtlijnen verschenen, die soms op belangrijke punten van elkaar verschillen, zoals het al dan niet “toestaan” van vlees, granen of peulvruchten.
Een terugkerende vraag is of leefstijlinterventies directe effecten hebben op de pathologie van MS zelf, of dat de positieve effecten eerder te maken hebben met psychosociale factoren, zoals de patiënt “empowerment” (bijvoorbeeld het weer meer controle krijgen over je eigen leven), en een betere kwaliteit van leven. Hoewel men natuurlijk kan stellen dat dit voor de patiënt weinig uitmaakt, zolang het maar werkt, speelt dit wel degelijk een rol bij de acceptatie door behandelaars, overheden en verzekeraars, en daarmee onmiskenbaar ook de financiering. We hebben hier namelijk ook te maken met een preventie/behandel paradox: want hoe zou de ziekte zich hebben ontwikkeld als we dit-of-dat niet gedaan zouden hebben? Want wat wél duidelijk is: leefstijlinterventies vragen altijd een ‘multi-component’ aanpak. Voedingsadviezen hebben slechts beperkte waarde, zeker op lange termijn, als er niet ook wordt gewerkt aan andere factoren, zoals stressmanagement, voldoende lichaamsbeweging, en een gezonde woon- en financiële situatie. In de praktijk blijkt dat financierende partijen vaak geneigd zijn te beknibbelen op- en te onderhandelen over de afzonderlijke elementen van zo’n aanpak. Maar ook de biomedische wetenschap zit niet stil: steeds meer onderzoeksresultaten laten zien dat voeding en leefstijlfactoren een directe invloed kunnen hebben op de pathologie van MS. Allereerst is duidelijk dat een ongezond voedingspatroon – leidend tot tekorten aan specifieke micronutriënten, spiermassa verlies of overgewicht – geassocieerd is met een minder gunstig ziektebeloop. Dit bevestigt het algemene advies om – onder professionele begeleiding- altijd naar het eetpatroon te kijken. Toenemende inzichten in de rol van het immuunsysteem, de darmgezondheid en het metabolisme (bijvoorbeeld ook de mitochondriale functie) bieden bovendien aanknopingspunten voor meer specifieke adviezen. Een voorbeeld is dat voedingspatronen die markers van hyperinsulinemie en inflammatie verminderen gunstige effecten lijken te hebben. Een goed vertrekpunt daarbij is het mediterrane dieet of het daarvan afgeleide MIND-dieet. Vervolgens kan het voedingspatroon op individueel niveau verder worden geoptimaliseerd door bijvoorbeeld voedingsmiddelen met een mogelijk pro-inflammatoir of immuunrespons-inducerend effect uit te sluiten. Hoewel er al met al nog veel vragen blijven over de precieze werkingsmechanismen, staat het buiten kijf dat leefstijlinterventies een belangrijk onderdeel vormen van de behandeling van MS.
Doelgroep
Alle doelgroepen
Abstract
In de sessie wordt ingegaan op het nieuwe maaltijdconcept ‘Uniek eten en drinken. Van visie naar uitrol en kijkend naar doorontwikkeling.
Doelgroep
Neurologen, Specialisten oudergeneeskunde, Revalidatieartsen, Urologen, MS Verpleegkundigen, Fysiotherapeuten, Ergotherapeuten, Psychologen, Maatschappelijk werkers, Logopedisten, Diëtisten,
Abstract
Deze presentatie biedt een breed en actueel overzicht van cognitieve stoornissen bij MS: wat ze inhouden, hoe vaak ze voorkomen, en welke factoren samenhangen met cognitieve stoornissen. De focus ligt vooral op de vroegtijdige identificatie van deze stoornissen, met speciale aandacht voor het herkennen en screenen van cognitieve klachten. Ook zal er worden besproken hoe bewust mensen met MS zijn van hun eigen cognitieve symptomen. Aan de hand van praktische voorbeelden en concrete handvatten worden toepasbare technieken voor de praktijk gepresenteerd. De presentatie is gebaseerd op de nieuwste onderzoeksinzichten en laat de meest recente ontwikkelingen in dit vakgebied zien.
Doelgroep
Neurologen, Revalidatie artsen, MS verpleegkundigen, Ergotherapeuten, Psychologen, Maatschappelijk werkers, Logopedisten
Dit jaar hebben onderstaande bedrijven en non-profits MSMS 2024 mogelijk gemaakt:
